ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΡΑΜΜΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Η Μαρία-Δέσποινα Ράμμου γεννήθηκε το 1981. Είναι Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υποψήφια μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ίδιου ιδρύματος. Έχει ασχοληθεί με τη λημματογράφηση, δουλεύοντας ως επιστημονική συνεργάτιδα στην έκδοση του Σύγχρονου Λατινοελληνικού Λεξικού, από τις απαρχές της λατινικής γραμματείας μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα (University Studio Press, 2019). Το 2022 κυκλοφόρησε η διατριβή της με τίτλο Σατιρικά επιγράμματα εναντίον γιατρών στη λατινική γραμματεία. Κοινωνικο-μοτιβιστική έρευνα (University Studio Press). Συμμετείχε ως μεταφράστρια στον συλλογικό τόμο με τίτλο Ευριπίδης. 35 Μελέτες (2021, University Studio Press).

Η ποιητική συλλογή της με τίτλο Η Χίμαιρα δεν είναι μακριά κυκλοφόρησε το 2012 (Διάττων, Αθήνα). Το πρώτο της πεζογραφικό έργο, η συλλογή διηγημάτων με τίτλο Η Προσωπογραφία του Κρεγκ, εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ενύπνιο το 2022. Πρόσφατα (Μάϊος 2023) κυκλοφόρησαν δύο έργα της, οι νουβέλες της με τίτλο Το άλογο του Ρούζβελτ, από τις εκδόσεις Θερμαϊκός και η «θεατρική» νουβέλα με τίτλο Αντίστιξη από τις εκδόσεις Παρέμβαση.

Διηγήματα, ποιήματα και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά και ιστολόγια Φρέαρ, Παρέμβαση, Χάρτης, Περί Ου, Fractal, Culturebook, ΒιβλιοNet κά.

EMAIL: rammou.maria@yahoo.com

Η διδακτορική διατριβή της Μαρίας-Δέσποινας Ράμμου, με τίτλο «Σατιρικά επιγράμματα εναντίον γιατρών στη λατινική γραμματεία: κοινωνικο-μοτιβιστική έρευνα», που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press (2022), διερευνά δύο αντικείμενα. Το πρώτο αφορά τη φιλολογική ανάλυση των σατιρικών μοτίβων που αναφέρονται στην επαγγελματική τάξη των γιατρών (γιατρός δολοφόνος, φιλοχρήματος, ασελγής, αλαζόνας, επιδειξιομανής κα.) και τα οποία εμφανίζονται στη ρωμαϊκή και την ελληνική γραμματεία, κυρίως στο γένος του επιγράμματος. Σημείο εκκίνησης και επίκεντρο της έρευνας είναι ο Μαρτιάλης (1ος-2ος αιώνας μ.Χ.), ενώ ακολουθούν οι μεταγενέστεροι συγγραφείς Αυσόνιος (4ος αι.) και Λουξώριος (τέλη 5ου-αρχές 6ου αι.). Αναλύονται τα επιγράμματά τους, ομαδοποιημένα με βάση ένα πρωταγωνιστικό μοτίβο, ώστε να προσδιοριστούν οι σχέσεις τους με τα προγενέστερα ελληνικά, έπειτα με τη σύγχρονη γηγενή σάτιρα, αλλά και με άλλα λογοτεχνικά είδη, όπως είναι η κωμωδία, το μυθιστόρημα, ο μύθος, με σκοπό την έγκυρη λογοτεχνική αποτίμηση του έργου τους και τον προσδιορισμό των πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών στη διαρκή διαδικασία πρόσληψης, μεταποίησης και συνέχισης των μοτίβων. Το δεύτερο φυσικό αντικείμενο αφορά τη διερεύνηση της ιστορικής θέσης, της εικόνας του γιατρού στην αρχαία Ρώμη, καθώς και των ευρύτερων συνθηκών που επικρατούσαν στην ιατρική επιστήμη, με την καταφυγή στις εξής πηγές: φιλοσοφία, ρητορική, επιγραφές, ιατρικά κείμενα κα. Από εδώ προκύπτουν σαφείς πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική προέλευση, την εκπαίδευση, τις ειδικότητες, τις αμοιβές των γιατρών, τους κοινωνικούς χαρακτηρισμούς και τις αιτιάσεις εναντίον τους. Το κεφάλαιο αυτό είναι καθοριστικής σημασίας για την επανερμηνεία, υπό το πρίσμα απτών αποδείξεων, του έργου των τριών επιγραμματοποιών και την κατάληξη σε ένα ασφαλές συμπέρασμα της έρευνας. Αναδεικνύεται ο σημαίνων ρόλος της λογοτεχνικής σάτιρας στην κοινωνία: λειτουργούσε όπως η σύγχρονη δημοσιογραφία για τα καθημερινά ζωτικά προβλήματα της αρχαίας κοινωνίας. Η καινοτομία της διατριβής έγκειται στον συνδυασμό της λογοτεχνικής διάστασης της εξέλιξης του μοτίβου με την ιστορική τεκμηρίωσή του. Μέσω της διατριβής εντοπίζονται οι ρίζες των διαδεδομένων δυσφημιστικών χαρακτηρισμών που προσκολλώνται μέχρι σήμερα στους γιατρούς (χασάπης, ‘ληστής’ που παίρνει φακελάκια).

«Κι εγώ στεκόμουν στα βράχια σαν τον γλάρο που δεν βρίσκει τροφή, αλλά συνεχίζει να αγναντεύει το νερό, με την ελπίδα ότι θα ξεπλύνει τις σκέψεις της αμαρτίας. – Είναι αμαρτία η πείνα; – Η πείνα και η προσευχή για ήρεμη ζωή, ναι». Φυλακή, χώμα, κρεμάλα, το σκηνικό της προσαρμοσμένης στα σύγχρονα ήθη «θεατρικής νουβέλας», που προτείνει μια παραλλαγή αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας. Με πρόσχημα την εξιστόρηση ενός εγκλήματος πάθους, ξεδιπλώνονται τα αγωνιώδη υπαρξιακά ερωτήματα τριών ηρώων. Το ερωτικό τρίγωνο συνθέτουν οι πλατωνικοί εραστές, Γλυκερία και Αλβέρτος, διάσημοι συγγραφείς, που εισάγονται στην «πάροδο» της «σκηνής» νεκροί, και ο φυλακισμένος σύζυγος Ευθύμιος, ο οποίος σκότωσε τη σύζυγό του για εκδίκηση. Το συγγραφικό ζεύγος είναι εντεταλμένο να ολοκληρώσει το κύκνειο άσμα του με τίτλο «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ», που συνοψίζεται σε ένα αλληγορικό «μουσικό κοντραπούντο»: αντανακλά τη συνύπαρξη πολλών διαστάσεων – «μελωδιών», μια εναρμόνιση των αφηγήσεων της διαφορετικής προέλευσης και της ζωής, που διένυσε ο καθένας, σε αντιπαραβολή με αυτήν που θα ήλπιζε να είχε ζήσει. Η βουτιά στο παρελθόν, στους προγόνους και την παιδική τους ηλικία, γίνεται για αμφότερους αφορμή σύμπλευσης στα πολύπαθα μονοπάτια της αυτογνωσίας. Σημείο άφιξης και λύσεως της τραγωδίας ορίζεται η λύτρωση από τις αμφιβολίες μέσα από το συνταίριασμα των βιωμάτων τους και το πέρασμα στην αντίπερα όχθη της γαλήνης. Το φιλόδοξο, πρωτότυπο σύγγραμμά τους, είναι ένα ψηφιδωτό από μνήμες, ευσεβείς πόθους, διλήμματα και αυτοαναφορικές αναλύσεις. Η «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» αποδίδειτην ευθυγράμμιση των εσωτερικών φωνών χαρακτήρων, που μοιράζονται την ίδια μοίρα: από τις στάχτες τους αναρριχώνται στην αναγέννηση, με κοινή πυξίδα την αντίληψη της αγάπης τους για τη ζωή. «Στέκουμε αγέρωχες μούμιες βαθιά κάτω στο χώμα αντί πάνω στη γη, εμείς, λαλίστατοι συζητητές στην αγορά των νεκρών».

Τo βιβλίο της Μαρίας-Δέσποινας Ράμμου, με τίτλο «Το Άλογο του Ρούζβελτ», που εκδόθηκε τον Μάϊο του 2023 από τις εκδόσεις Θερμαϊκός, αποτελείται από δύο διηγήματα-μυθοπλασίες, που διαδραματίζονται στα μέσα περίπου του 20ου αιώνα. Στο πρώτο, με τον ομώνυμο τίτλο, προβάλλεται η επεισοδιακή ζωή τεσσάρων αδελφών μιας πανίσχυρης οικογένειας καπνοβιομηχάνων. Η ιστορία επικεντρώνεται στις διακυμάνσεις της ιδιάζουσας σχέσης που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον μεγαλομανή αδελφό και αρχηγό της οικογένειας και του αλόγου του. Στο δεύτερο διήγημα, με τίτλο «Το Προικοσύμφωνο που πάγωσε στη λίμνη», εισδύει ο αναγνώστης στη θεματική των αντιθετικών δεδομένων του υπέρμετρου πλούτου και της μεσαίας τάξης, της παράδοσης, την οποία αντιπροσωπεύουν οι αυστηρές προδιαγραφές των προξενιών στις μικρές κοινωνίες, των μοιραίων αποφάσεων και της συγχώρεσης. Άξονας που κινεί την ιστορία ένας ανεκπλήρωτος έρωτας με δραματικές συνέπειες.