Αύγουστος Κορτώ (Πέτρος Χατζόπουλος)
συγγραφέας – μεταφραστής

«Ο συγγραφέας της αγριότητας»

«Έγραψα την ιστορία τής Μάντιας για να καταλάβω τί συμβαίνει στην ψυχή και το σώμα μιας γυναίκας, που ζει κάθε μέρα υπό τη σκιά τού τρόμου και τού πόνου. Ήθελα να φορέσω το δέρμα της, να μπω στο μυαλό της, να βρεθώ όσο πιο κοντά μπορώ – κι ας πρόκειται απλώς για μια διαδικασία φανταστικής ταύτισης – στο φαινόμενο της κακοποίησης»

Συνέντευξη στη Λουκία Πλυτά

---

Κε Κορτώ, αναμφίβολα κάθε βιβλίο σας είναι και μια πρόκληση για τους αναγνώστες. Μιλήστε μας για την εποχή που γράψατε το πρώτο σας βιβλίο, ποιός ήσασταν τότε και ποιός είστε τώρα;

Έγραψα τα διηγήματα που απαρτίζουν το πρώτο μου βιβλίο – το Βιβλίο των βίτσιων – πριν είκοσι πέντε χρόνια. Ούτε ήξερα τί έκανα – ένιωθα μόνο την ανάγκη να αφηγηθώ μια σειρά από ιστορίες με παρόμοια θέματα. Έκτοτε, έχουν αλλάξει πολλά, η ανάγκη, όμως, όχι. Είναι ακόμα μεγαλύτερη. Γράφω, γιατί είναι αδύνατον να μη γράφω.

Τί σας προσφέρει η γραφή;

Απόλαυση, παρηγοριά, περηφάνια, κατανόηση του κόσμου και του εαυτού μου, αναμέτρηση και συμφιλίωση με παλιά και παρόντα πράγματα. Και ως μέσο βιοπορισμού, μου διδάσκει την ευθύνη απέναντι στο μέχρι τώρα έργο μου, και στην αφοσίωση των ανθρώπων που με διαβάζουν.

Τί θέση έχουν οι λέξεις, τα βιωματικά στοιχεία και το συναίσθημα στη γραφή σας;

Γράφω πολύ, αλλά ποτέ δεν παραβλέπω τις ηδονές τής γλώσσας. Μια καλοζυγισμένη πρόταση, μια αναπάντεχη λέξη, μπορούν να μεταμορφώσουν τη συγγραφική κι αναγνωστική εμπειρία. Αντλώ συχνά στοιχεία απ’ τον εαυτό μου – ολόκληρα βιβλία μου είναι ευθέως αυτοβιογραφικά – και σαφώς προβάλλω τον ψυχισμό και το θυμικό μου στους χαρακτήρες, γι’ αυτό κι οι περισσότεροι, κι ας μη φαίνεται, μου μοιάζουν.

«Όμως, η βία έχει πολλά πρόσωπα, και πριν κοπάσει ο έρωτας, η Μάντια γνωρίζει το χειρότερο απ’ όλα: αυτό που υποδύεται την αγάπη»

 

Κε Κορτώ, ποτέ δεν διστάσατε να αναμετρηθείτε με τα δύσκολα θέματα της εποχής μας και το αποδεικνύετε άλλη μια φορά με το τελευταίο σας βιβλίο, «Η μικρή λέξη αγάπη» (εκδ. ΠΑΤΑΚΗ 2022). Παρακαλώ, μιλήστε μας με τον δικό σας τρόπο για το έργο σας;

Η έμφυλη βία είναι μια φρίκη αιώνων, χιλιετιών. Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, τα εγκλήματα κατά των γυναικών έχουν αρχίσει να λαμβάνουν τη δέουσα δημοσιότητα, και να εμπνέουν εύλογη οργή κι αποστροφή. Έγραψα την ιστορία τής Μάντιας για να καταλάβω τί συμβαίνει στην ψυχή και το σώμα μιας γυναίκας, που ζει κάθε μέρα υπό τη σκιά του τρόμου και του πόνου. Ήθελα να φορέσω το δέρμα της, να μπω στο μυαλό της, να βρεθώ όσο πιο κοντά μπορώ – κι ας πρόκειται απλώς για μια διαδικασία φανταστικής ταύτισης – στο φαινόμενο της κακοποίησης. Πάνω απ’ όλα, ήθελα να τη δικαιώσω, να της χαρίσω την εξιλέωση, που πολλές γυναίκες δεν καταφέρνουν να κερδίσουν. Πρόκειται για ένα βιβλίο που διαφέρει απ’ όλα όσα έχω γράψει – η αναγκαιότητα που το υπαγόρευσε ήταν σε μεγάλο βαθμό εξωγενής, και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να διαβαστεί ως μυθιστόρημα, ή ως κραυγή.

«Όποιος εγκληματεί με πρόφαση την αγάπη είναι σίχαμα, βάρος τής γης.
Η ψυχή του είναι άθλια σαν και τον ίδιο»

 

Στο όνομα της αγάπης έχουν γίνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα. Τελικά, έχουν όλοι οι άνθρωποι ψυχή;

Ψυχή – ή μάλλον ψυχισμό, τουτέστιν, ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες – έχουμε όλοι. Όποιος εγκληματεί με πρόφαση την αγάπη είναι σίχαμα, βάρος τής γης. Η ψυχή του είναι άθλια σαν και τον ίδιο.

Πόσο εύκολο είναι να μιλήσουν τα θύματα (οποιασδήποτε μορφής βίας) και να προβούν σε καταγγελίες, κυρίως στην επαρχία που ο κοινωνικός στιγματισμός είναι περισσότερο έντονος;

Το θύμα, που συχνά κατηγορείται για αδράνεια από ανθρώπους που δεν διανοούνται τί σημαίνει να ζεις σε περιβάλλον κακοποίησης, φοβάται, φοβάται ασταμάτητα, νύχτα-μέρα. Τρέμει τον επόμενο ξυλοδαρμό, και τρέμει τη θανάτωσή του. Γι’ αυτό και δυσκολεύεται τόσο να μιλήσει, πολλώ δε μάλλον να αποδράσει. Πόσοι θα δραπετεύαμε αν φοβόμασταν ότι η απόδρασή μας θα είχε σχεδόν αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα τον φριχτό μας θάνατο;

Κε Κορτώ, πώς θα ήταν η ζωή αν αποδεχόμασταν τη διαφορετικότητα;

Όποιος αποδέχεται και χαίρεται την ελευθερία τού άλλου, ζει πιο ελεύθερα κι ο ίδιος.

Γιατί πιστεύετε επιτίθεται ο άνθρωπος στη φύση και στα πλάσματά της;

Όλοι έχουμε άγρια, βάναυσα ένστικτα. Μαθαίνουμε να τα υποτάσσουμε, διότι ειδάλλως η ζωή εκφυλίζεται σε χάος, γίνεται κόλαση.

«Λίγο πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος, η ανθρωπότητα βογκούσε από ταλέντο
– κι αυτό δεν άλλαξε το παραμικρό»

 

Πώς η λογοτεχνία μπορεί να συμβάλει στον επαναπροσδιορισμό τού ρόλου τού ανθρώπου;

Τα βιβλία δεν μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους. Μπορεί να μας συντροφεύσουν, να μας παρηγορήσουν, να μας δώσουν κάποιες απαντήσεις ή να θέσουν ορισμένες ερωτήσεις. Μέχρις στιγμής, η λογοτεχνία ουδέποτε άλλαξε την κοινωνία – κι ούτε πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο. Λίγο πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος, η ανθρωπότητα βογκούσε από ταλέντο – κι αυτό δεν άλλαξε το παραμικρό.

Ποιά είναι τα μικρά μυστικά μιας ευτυχισμένης ζωής;

Η επέκταση του φροϋδικού διπόλου: εργασία και σεξ.

Με τί αγανακτείτε;

Είμαι οξύθυμος άνθρωπος. Αγανακτώ ακόμα κι όταν κάποιος με ρωτά με τί αγανακτώ. Η λίστα είναι πολύτομη.

Τί σας προκαλεί τον θαυμασμό;

Η καλοσύνη – κάθε φορά εκπλήσσομαι με την επιβίωσή της.

Τί γράφετε τώρα;

Δύο πολύ διαφορετικά βιβλία, που δεν ξέρω αν θα ολοκληρωθούν. Έχω έτοιμο ένα παραμύθι για την άνοιξη κι ένα μυθιστόρημα (αν και δεν έχω καταλήξει ποιο θα είναι, διότι γράφω πολύ).

Θα μας αφιερώσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας «Η μικρή λέξη αγάπη»;

Τα βιβλία μου είναι γραμμένα ποταμηδόν. Θα διάλεγα τις τελευταίες σελίδες…

«Θυμάμαι μόνο να ξυπνάω απ’ τη νάρκωση και να’ μαι πεπεισμένη ότι είχα γεννήσει, κι ότι δεν μου έδιναν το μωρό μου, οπότε άρχισα να ουρλιάζω και να χτυπιέμαι, και με πρόλαβαν στο τσακ, πριν σκίσω τα ράμματα, και μου έκαναν μια ένεση, αλλά ούτε το ηρεμιστικό με έπιανε, κι έτσι με έδεσαν στο κρεβάτι με λουριά, για να μην ανοίξω κάνα τραύμα.
Κι έτσι με βρήκες – και τρεις μέρες τώρα, κάθεσαι υπομονετικά και μ’ ακούς. Σαν φύλακας άγγελος – και πίστεψέ με, δεν σου κρατώ μούτρα που δεν με φύλαξες νωρίτερα – μου δίνεις νερό όταν ξεραίνεται το στόμα μου απ’ την πολυλογία, με ταΐζεις κρεμούλες σαν μωρό, μου σιάχνεις τα μαξιλάρια και με βοηθάς να τα κάνω στην πάπια. Αν ποτέ αναρωτηθείς ποιος είσαι, σκέψου τι έκανες για μένα…»

 

Kε Κορτώ, σας ευχαριστώ θερμά για την ευγενική παραχώρηση της συνέντευξης.

 

Βιογραφικό  σημείωμα:

Ο Αύγουστος Κορτώ, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, νουβέλες, κριτικές και βιβλία για παιδιά. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του «Το βιβλίο της Κατερίνας» (2013), «Επειδή είναι η καρδιά μου» (2014), «Μικρό χρονικό τρέλας» (2016), «Ρένα» (2017), «Σκυλίσια ψυχή» (2018), «Το μυστικό του Λεονάρντο» (2019), «Δέσποινα» (2020), «Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου» (2021), «Μισό παιδί» (2021), «Η άλλη Κατερίνα» (2022)• τα ευθυμογραφήματα «Έρως ανίκατε μάσαν» (2015), «Νεοελληνική μυθολογία» (2016), «Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά» (2016), «Φωτιά στα Σαββατόπαχα» (2018)• η μαρτυρία «Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου. Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης» (2020). Επίσης, έχει γράψει βιβλία για παιδιά: «Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ» (2003), που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου, «Ο στοιχειωμένος πύργος της Ούρσουλα ντε Φλαφ» (2005), «Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι» (2005), «Έγκλημα στο Τούνδρα εξπρές» (2011), «Δεν ξανακάνω μπάνιο ποτέ!» (2013), «Το καταραμένο περιδέραιο της Νιαουφερτίτης» (2016), «Κορνήλιος Κρικ, σκίουρος ντετέκτιβ» (2016) και «Το ουφάκι» (2017). «Η μικρή λέξη αγάπη» (2022).