Ο λόγος, λοιπόν, απευθείας στον ίδιο· Χωρίς στρογγυλέματα και καλλωπισμούς που κάνουν καλαίσθητο το ζοφερό, σε μια συζήτηση που ξεκινάει από τον τίτλο του βιβλίου και φθάνει μέχρι το σκάλισμα του ενός ψυχόκηπου βαθιά προσωπικού, καλώς επιμελημένου.

– Το νέο σας βιβλίο κατά μία έννοια θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει έναν «περίεργο» τίτλο: «www.Dialogos.gr»; Σαφώς, ταιριάζει με το περιεχόμενο της εκτυλισσόμενης ιστορίας. Όμως, πώς προέκυψε; Τυχαία; Προτάθηκε από κάποιον φίλο, τον εκδοτικό οίκο…;

– O τίτλος είναι όντως κάπως περίεργος, μα και απόλυτα ταιριαστός με το περιεχόμενο του βιβλίου. Δεδομένου ότι, η ιστορία που ξετυλίγεται στο βιβλίο περιστρέφεται γύρω από τη διαδικτυακή συνεύρεση πέντε ανθρώπων, ήθελα έναν τίτλο (ο τίτλος είναι δικής μου εμπνεύσεως) που θα παρέπεμπε στο διαδίκτυο και στην επικοινωνία αναμεταξύ των ανθρώπων. Ουσιαστικά, ο τίτλος υποδηλώνει την ηλεκτρονική διεύθυνση του ιστολογίου που δημιούργησε ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, με σκοπό να σπάσει τα δεσμά της απομόνωσής του και να επικοινωνήσει με τους άλλους. Μέσω του ιστολογίου αυτού, θα έρθει σε διαδικτυακή επαφή με τους υπόλοιπους χαρακτήρες της ιστορίας και τελικά θα τους συναντήσει διά ζώσης, όταν θα τον επισκεφτούν στο σπίτι του. Αυτή, όμως, δεν είναι παρά η αρχή και το πρώτο -πιο επιφανειακό θα λέγαμε- επίπεδο του βιβλίου.

Το βιβλίο καταπιάνεται με το ζητούμενο της ανθρώπινης επικοινωνίας, σε όλες τις εκφάνσεις του. Διερευνά την ανθρώπινη επαφή στις σημερινές δοσμένες συνθήκες άλλα και διαχρονικά, και την προσεγγίζει μέσα από όλους τους τρόπους που αυτή μπορεί να αναπτυχθεί (από την αλληλογραφία, μέχρι την διαδικτυακή επικοινωνία).

Ο Διάλογος, στον οποίο αναφέρετε το βιβλίο (και ο τίτλος αυτού), είναι πολυδιάστατος. Δεν είναι μόνο ο διάλογος αναμεταξύ των ανθρώπων, είναι η συνομιλία που αναπτύσσει το κάθε άτομο με τον εαυτό του, είναι η αλληλεπίδραση του κάθε κοινωνικού υποκειμένου με την συλλογικότητα που το υπερβαίνει, αλλά και η συνομιλία που αναπτύσσει ο εκάστοτε αναγνώστης με το βιβλίο που διαβάζει (η αλληλεπίδραση του ανθρώπου με την τέχνη και την λογοτεχνία δηλαδή). Όλα αυτά τα επίπεδα του Διαλόγου, αναπτύσσονται στο βιβλίο και διερευνώνται μέσα στα σημερινά πλαίσια, αλλά και σε συνθήκες διαχρονικότητας.

– Οι ήρωες του βιβλίου σας αναπτύσσουν αρχικά διαλόγους επί διαλόγων εξ αποστάσεως, διαδικτυακά. Έπειτα συναντώνται, και η πρότερη εικόνα που είχε σχηματίσει ο ένας για τον άλλον μεταβάλλεται, τουλάχιστον ως έναν βαθμό. Ας μην κρυβόμαστε Σενάριο βγαλμένο από τη ζωή. Μιλήστε μας λίγο για αυτό.

– Ένα μεγάλο τμήμα του βιβλίου έχει χαρακτήρα αυτοαναφορικό και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Άρα είναι πράγματι βγαλμένο από τη ζωή. Την ιδέα για τη συγγραφή του, την συνέλαβα όταν δημιούργησα πριν μερικά χρόνια το προσωπικό μου ιστολόγιο και ξεκίνησα να αρθρογραφώ. Μέσα από το ιστολόγιό μου, ήρθα σε επικοινωνία με διάφορα άτομα και αναπτύξαμε ποικίλες συζητήσεις. Οι διάλογοι που αναπτύσσονται στο βιβλίο, είναι βασισμένοι στους διαδικτυακούς διαλόγους που πραγματοποιηθήκαν γύρω από τα άρθρα που δημοσίευα στο πραγματικό ιστολόγιο. (Άλλωστε, στο βιβλίο παρατίθενται αυτούσια και μερικά άρθρα από το ιστολόγιο μου, τα οποία υποτίθεται έγραψαν οι βασικοί πρωταγωνιστές).

Όπως προείπα, όμως, αυτή είναι μονάχα η αρχή της διαδρομής. Η συνάντηση των πέντε βασικών χαρακτήρων του βιβλίου, δεν αποσκοπεί μονάχα στο να αναδείξει την ανεπάρκεια της ηλεκτρονικής επικοινωνίας (καθώς όταν συναντηθούν από κοντά η πρότερη εικόνα που είχε σχηματίσει ο ένας για τον άλλον θα αρχίσει να μεταβάλλεται), αλλά επιχειρεί να γίνει η αφορμή για μια εστίαση στην ανθρώπινη επικοινωνία συνολικά. Αυτός είναι και ο λόγος, που οι διάλογοι των χαρακτήρων του βιβλίου είναι έντονα φιλοσοφικά και λογοτεχνικά φορτισμένοι (Για παράδειγμα, γίνονται διαρκώς αναφορές σε φιλοσόφους και λογοτέχνες που έχουν ασχοληθεί με την ανθρώπινη κοινωνία, καθώς και την ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία).

– Πώς επιλέχθηκε το προφίλ των πέντε βασικών χαρακτήρων; Υπήρχαν επιρροές από το οικείο σας περιβάλλον; Μήπως κάπου μεταξύ των καταγράφων σελίδων μπορούμε να εντοπίσουμε και εσάς; Με άλλα λόγια, έχετε κοινά στοιχεία χαρακτήρα ή βιώματα;

– Οι πέντε βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου, είναι άνθρωποι της καθημερινότητας. Για να τους πλάσω, βασίστηκα σε ανθρώπους του περιβάλλοντός μου και φυσικά στον εαυτό μου τον ίδιο. Ο κεντρικός ήρωας, μάλιστα, λέγεται Κώστας και με αυτόν μοιράζομαι τα περισσότερα κοινά στοιχεία. Ταυτόχρονα, όμως, και οι πέντε χαρακτήρες έχουν χαρακτηριστικά που τους απομακρύνουν από το συνηθισμένο. Αποτελούν, δηλαδή, φιλοσοφικές ενσαρκώσεις διαδεδομένων σημερινών κοσμοθεωρήσεων και λειτουργούν ως ιδεότυποι, επιτρέποντας μου έτσι να περάσω από το ειδικό στο γενικό και να πραγματοποιήσω ιδεολογικούς σχολιασμούς και κοινωνιολογικές παρατηρήσεις.

Παράλληλα, εκτός από τους πέντε «Διαδικτυακούς» χαρακτήρες, στο βιβλίο παρουσιάζονται και κάποιοι από τους γείτονες του κεντρικού ήρωα, οι οποίοι ενώ είναι πιστές αναπαραστάσεις καθημερινών ανθρώπων, καθώς αλληλοεπιδρούν με τον ήρωα, μετατρέπονται κι αυτοί σε ιδεολογικά στερεότυπα.

– Ας αποφύγουμε τώρα μια ερώτηση-κλισέ. Το αν, δηλαδή, η τρέχουσα πανδημία έχει επηρεάσει σημαντικά -αρνητικά- τις διαπροσωπικές σχέσεις, οδηγώντας προς την αποξένωση. Προφανώς, αυτό ισχύει. Ωστόσο, για τι είδους αποξένωση μιλάμε σήμερα; Σε ποιον τομέα; Σε τι εύρος; Υπάρχει αντίδοτο;

– Η πανδημία, ενίσχυσε τις τάσεις αποξένωσης και απομονωτισμού, αλλά όπως υπονοεί και η ίδια η ερώτηση, η σημερινή αποξένωση των ανθρώπων είναι πολύ πιο βαθιά και ριζική. Δεν περιορίζεται σε αυτό που λέμε μοναχικότητα ή εσωστρέφεια, δηλαδή αδυναμία επικοινωνίας αναμεταξύ των ανθρώπων (που είναι ένα από τα βασικά επίπεδα Διαλόγου που διερευνά το βιβλίο), αλλά προχωρά σε αποξένωση του ανθρώπου από τον ίδιο του τον εαυτό (Ο εσωτερικός Διάλογος, είναι επίσης ένα από τα βασικά επίπεδα επικοινωνίας με το οποίο καταπιάνεται το βιβλίο) και αυτό είναι ένα φαινόμενο αρκετά σύνθετο.

Αν θα θέλαμε να το προσεγγίσουμε εν τάχει, θα λέγαμε πως προέρχεται από τον τρόπο λειτουργιάς της καπιταλιστικής κοινωνίας και έχει ως αφετηρία την Εργασία στη σημερινή της εκμεταλλευτική μορφή. Ξεκινά δηλαδή, με τον διαχωρισμό του εργάτη από τα μέσα παράγωγης, και την αποξένωσή του από τα παράγωγα της εργασίας του. Τον κατακερματισμό του ανθρώπου δηλαδή, πάνω στην πιο ουσιαστική κοινωνική του πράξη, την εργασία. Οι ανθρωπολογικές συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι τρομαχτικές και αποκαλύπτονται σε κάθε έκφανση της κοινωνικής δράσης των ανθρώπων.

Η αποξένωση, λοιπόν, είναι βαθύτατη, συστημική, πολυδιάστατη και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με ημίμετρα (όποια κι αν είναι αυτά). Για να διαμορφώσουμε μια διαφορετική ανθρώπινη κατάσταση, αναγκαστικά πρέπει να αναδιαμορφώσουμε ριζικά την κοινωνία.

– Εσείς νοιώθετε μόνος-αποξενωμένος, ή/και παγιδευμένος -ακούσια- μέσα στη νέα κατάσταση;

– Σίγουρα έχω νιώσει μόνος και αποξενωμένος -όπως και όλοι μας πιστεύω-, όχι μόνο στην νέα κατάσταση που επέβαλε η Πανδημία, αλλά σε αμέτρητες περιόδους της ζωής μου. Όπως είπα ήδη, η αποξένωση είναι κοινή πραγματικότητα για όλους μας και δεν είναι απότοκο της πανδημίας, αλλά αποτέλεσμα του γενικότερου τρόπου λειτουργίας της κοινωνίας μας. Συνεπώς, δεν είναι κάτι από το οποίο μπορούμε να διαφύγουμε εύκολα, ακολουθώντας φυγόπονες ατομικές διεξόδους.

– Πριν από αυτήν νοιώθατε; Ή ας κάνουμε καλύτερα λίγο διαφορετικά την ερώτηση. Φύσει ή θέσει εσωστρεφής;

– Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό προϊόν. «Φύση» για τον άνθρωπο είναι η κοινωνία («Μ’ από την κόλασή μου, σου φωνάζω: Εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σού μοιάζω», που έλεγε και η Γ. Καζατζάκη). Κατά αυτήν την έννοια, είμεθα φύσει αποξενωμένοι (κοινωνικά καθορισμένοι να αλλοτριωθούμε δηλαδή).

Η εσωστρέφεια και η μοναχικότητα, όμως, είναι κάτι πολύ διαφορετικό από την αποξένωση. Για να συνομιλήσει κανείς με τον εαυτό του, θα πρέπει να απομονώνεται τακτικά. Εσωστρεφής, λοιπόν, θα έλεγα πως είμαι και ακούσια πολλές φορές -ενώ θα προτιμούσα να είμαι περισσότερο εξωστρεφής-, αλλά και κατ’ επιλογήν.

Ένας υγιής βαθμός αυτοαπομόνωσης είναι απαραίτητος πιστεύω, όταν κάποιος επιθυμεί να κοινωνικοποιείται πραγματικά. Όταν δηλαδή, θέλει να έχει ουσιαστική επαφή με τον εαυτό του, ώστε αυτό που αποκαλύπτει ύστερα στους άλλους να είναι ειλικρινές και πραγματικό.

– Ένα αισιόδοξο μήνυμα από εσάς προς όλους εμάς.

– «Η αισιοδοξία είναι το όπιο του λαού», Μίλαν Κούντερα

– Ποια τα σχέδια σας για το προσεχές διάστημα, και ποια τα όνειρα σας για το μέλλον;

– Τα σχέδια μου είναι πολλά, και τα όνειρά μου ακόμη περισσότερα. Στο εγγύς μέλλον θα ήθελα να προχωρήσω στην έκδοση μιας νουβέλας μου, που έχει θέμα παρεμφερές με το μυθιστόρημα μου www.Dialogos.gr και στην ουσία αποτελεί μια άτυπη συνέχειά του. Γενικότερα, αυτό που θέλω είναι να είμαι υγιής και παραγωγικός (κάτι που το εύχομαι σε όλους) και να δημιουργώ για να ξορκίζω τους δαίμονές μου.

Πολλά υποσχόμενο το μέλλον σου αγαπητέ μου Κώστα. Θα με συγχωρέσεις για τον ενικό, όμως, μετά από όλα αυτά που συζητήσαμε (δημοσιευμένα πλέον ή/και μη) σε ένοιωσα πιο οικείο μου. Μέχρι το επόμενο βιβλίο σου μας περιμένουν πολλές συζητήσεις. Βαθιά στοχαστικοί αμφότεροι γαρ.

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Λίχνο για τη συνέντευξη!

Δημοσίευση στο Athens Art